Ankara Araştırmaları Dergisi. 2019; 7(1): 147-174 | DOI: 10.5505/jas.2019.39974

Erken Soğuk Savaş Ankara’sında Sinema Kültürü

Semih Gökatalay
Kaliforniya Üniversitesi, San Diego, Tarih Bölümü, San Diego

Çalışmada, erken Soğuk Savaş dönemi Ankara’sında sinemanın oynadığı sosyal ve kültürel roller irdelenmektedir. Söz konusu dönemde, modern kitle iletişim araçlarının çoğu bulunmadığı için sinema, Ankaralının ender eğlence kaynaklarından birisi olmuştur. Ayrıca, incelenen yıllar, Türkiye’nin siyasi ve iktisadi açılardan Amerika Birleşik Devletleri’ne yakınlaştığı bir döneme denk gelmektedir. Türk-Amerikan yakınlaşması, sinema alışkanlıklarını ve sinema izleme eğilimlerini de yakından etkilemiştir. Bir yandan, Amerikan filmleri Türk sinema sektörüne damgasını vururken, bir yandan da, Hollywood aracılığıyla, Amerikan kültürünün Türkiye’de yayılması ve kabul görmesi söz konusu olmuştur. Amerikan filmleri ve gittikçe Amerikanlaşan sinema sektörü yediden yetmişe bütün Ankaralıların ilgisini çekmiştir. Sinema salonlarının fiziki koşullarından, seyircilerin maddi durumuna uzanan geniş bir yelpazede, pek çok etken, erken Soğuk Savaş Ankara’sında, sinema kültürüne şekil vermiştir. Birincil ve ikincil pek çok kaynağa başvurulan bu çalışmada, İkinci Dünya Savaşı sonrasında sinema kültürünün bir yandan Ankaralıların sosyal konumlarını gösterirken, bir yandan da, farklı sosyal grupları, sinema salonlarında bir araya getirmesi nedeniyle birleştirici bir rol üstlendiği tartışılmaktadır. Bir diğer deyişle, dönem içerisinde sayıları gittikçe artan sinema salonları sayesinde sinema, Ankara’da yaşayan bütün toplumsal kesimlerin yaşamında temel bir konuma sahip olmuştur.

Anahtar Kelimeler: Sinema, Erken Soğuk Savaş, Amerikan filmleri, Türk sineması, Türk filmleri, Ankara

---

Cinema Culture in Ankara in the Early Cold War Period

Semih Gökatalay
Department of History, California University, San Diego

This research explores the social and cultural roles that cinema played in Ankara during the early Cold War period. Lacking modern mass media instruments of today, cinema was one of the few sources of entertainment in Ankara. The period in question also coincides with the time when Turkey aligned itself politically and economically with the United States of America. The Turkish-American rapprochement also deeply affected film-viewing habits and cinema-watching trends in Ankara. While American movies dominated the Turkish cinema sector, American culture became widespread and gained public acceptance in Turkey through Hollywood movies. American movies and the increasingly Americanized cinema sector got the aroused interest of young and old alike in Ankara. Many factors, ranging from the physical condition of movie theaters to the economic power of moviegoers, shaped the cinema culture in Ankara during the early Cold War period. Building on numerous primary and secondary sources, this research argues that the cinema culture reflected the social status of people in Ankara in the post-World War II period, and that it also played a unifying role in terms of bringing together many people from different backgrounds. In other words, movie theaters, the number of which considerably increased during this period, had a central position in the life of each social segment living in Ankara.

Keywords: Cinema, Early Cold War, American movies, Turkish cinema, Turkish movies, Ankara

---