Ankara Araştırmaları Dergisi. 2019; 7(1): 197-211 | DOI: 10.5505/jas.2019.83792

1960’lı Yıllarda Kentli Hareketliliği: Kentsel İç Mekân Örneği Olarak Esat Mahallesi, Gündelik Yaşam ve Yapısal Dönüşüm

Güliz Küçüktaşdemir
Başkent Üniversitesi, Güzel Sanatlar, Tasarım Ve Mimarlık Fakültesi, İç Mimarlık Ve Çevre Tasarımı Bölümü, Ankara

Makalenin çalışma sahası, Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte kentsel ve kamusal mekânın inşa edildiği Ankara’dır. Çalışma, Ankara’nın 1960’lı yıllarda kentsel planlama stratejileri sonucunda oluşan kentsel hareketlilik ve sosyal hayattaki dönüşümü konu etmektedir. Kentli hareketliliği, dikey yönelimde kent ekseni ve merkezi kapsamında Ulus’ta temellenen ticari referansları ve altyapı hizmetlerini takip etmiştir. Böylece, kent planlama stratejisi kapsamında ideolojik omurga, ‘Bulvar’ aksı doğrultusunda Yenişehir-Çankaya güzergâhında, bölgesel olarak farklı gelir gruplarının ikamet ettiği kentsel alanları oluşturmuştur. Bu güzergâh üzerinde yer alan Cebeci, Maltepe ve makalenin konusu olan Esat Mahallesi, kentli kimliğinin üretimi, yaşamsal ve mekânsal refleksleri ile siyasal yapılanmanın bir kolu olarak kentin bütününde ticari-konut çoğul işlevli yapı stoğuyla alt merkez özelliği kazanmıştır. Esat Mahallesi’nin mekânsal ve yaşamsal refleksleri bu yapılanmaya paralel olarak birbirini geliştirmiş, dönüştürmüştür. Böylece mekânsal, yaşamsal refleksler bu yapılanmaya paralel olarak birbirini geliştirmiş, dönüştürmüştür. Küçükesat, sosyo-demografik özelliklerin kentli rotasyonunda değişime, dönüşüme uğradığı ‘mahalle’ gelenekli bir yerleşke olarak gündelik yaşamın, yapısal dönüşümüne maruz kalmıştır. Bu dönüşüm ile birlikte yaşamsal, mekânsal karşılıklar, gündelik yaşam ara kesitinde yeni bir ara yüz olarak anıtsal tipolojilerinden ayrışmıştır.
Çalışmanın amacı gündelik olanın tarihine ve kent tarihine bir alternatif sunmaktır. Malzemenin üretimi, araştırılması, paylaşılması sürecini kapsayan karma metod, nitel veri yöntemi olarak tercih edilmiştir. Sözlü tarih çalışması ise, resmî ideolojik anlatıda yer almayan gündelik verileri aktaran verinin oluşturulması için kullanılan araçlardan biri olmuştur. Ayrıca teknik envanter ve bireysel fotoğraf arşivlerinden faydalanılmıştır. Çalışmanın merkezinde gündelik yaşamın kentsel ve kamusal mekânsal refleksleri yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler: Kolektif bellek, Sözlü tarih, Yapısal dönüşüm, Gündelik yaşam, Kentli hareketliliği, Kentsel iç mekân, 1960’lı yıllar, Küçükesat, Ankara

---

Urban Mobilization in the 1960s: Esat Neighbourhood as an Example of Urban Interior, Everyday Life and Structural Transformation

Güliz Küçüktaşdemir
Başkent University, Faculty of Fine Arts, Design and Architecture, Department of Interior Architecture and Environmental Design, Ankara

The study area of this paper, is Ankara where the urban and public space was built together after the proclamation of the Republic. The subject of the study is the transformation of urban mobility and social life in the urban planning strategies of Ankara in the 1960s. The mobilization of urban residents addressed to the vertical orientation of the city axis and centralized following the commercial references and infrastructure services in Ulus. Thus, within the scope of urban planning strategy, the ideological ‘spine’ formed, the urban areas where different income groups resided within the urban development axis towards the Çankaya direction. Cebeci, Maltepe and Esat Neighborhoods became the sub-center of the city with their commercial and residential multi-functional structure stock and as a branch of the political structuring with its production. The neighborhood of Esat might be considered as the interior space of the city as a generative environment for the experience of the public space in terms of the formation and transformation of everyday life. In this notion, spatial and vital provisions have developed and transformed in parallel to this structure. The neighborhood itself is a traditional settlement, which has been transformed by the urban rotation of socio-demographic characteristics. This transformation of spatial formations differs from the monumental typologies, as a new interface in the everyday life.
The aim of the study is to give an alternative view to the history of the ordinary and the ordinary and to the city. The mixed method included the qualitative data research which are including the production, investigation and sharing of assorted materials. Via the oral history study the daily data transferring not included in the official ideological narrative became apparent. Also, technical inventory and individual photo archives were used. At the center of the study, urban and public spatial responses of everyday life reside.

Keywords: Collective memory, Oral history, Structural transformation, Everyday life, Urban mobilization, Urban interior, 1960’s, Küçükesat, Ankara

---