Ankara Araştırmaları Dergisi. 2018; 6(2): 237-248 | DOI: 10.5505/jas.2018.29981

Kaybolan Bir Mimari Miras: Ankara Belediye Dairesi

Emre Kolay
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Hatay

Osmanlı’da 1854 yılında, “Şehremaneti”nin kurulması ile başlayan belediyecilik faaliyetleri, Cumhuriyetin ilanına değin çıkartılan kanunlarla pek çok değişim geçirmiş ve İmparatorluğun hemen hemen tüm vilayetlerine yayılmış teşkilatlardan meydana gelmekte idi.1857 yılında kurulan Altıncı Daire-i Belediye’yi örnek alarak oluşturulan ilk belediyelerin 1864 yılında çıkartılan “Tuna (Danube) Vilayeti Nizamnamesi”nin sonrasında yaygınlaştığı kabul edilmektedir. Söz konusu belediye teşkilatları arasında, Ankara belediyesinin 1866 yılından bu yana mevcudiyetini bilmekteyiz. Cumhuriyetin ilanı ve Ankara’nın başkent oluşu ile 1924 yılında Ankara belediye dairesi, İstanbul modelli Şehremaneti’ne dönüştürülmüştür. 1930 yılı Belediye Kanunu’na kadar şehremaneti olarak görev alan Ankara belediyesi, Cumhuriyetin başkentinin fiziki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulmuştur. Bu çalışmanın odağında Osmanlı idaresindeki Ankara belediye teşkilatının inşa ettirmiş olduğu, fakat günümüze ulaşamayan belediye binası ve söz konusu yapıya ait arşiv belgeleri bulunmaktadır. Anadolu’daki Osmanlı belediye binaları arasında özgün plan şemasına şu ana dek ulaşılabilen tek yapı olması sebebiyle Ankara belediye binası önem kazanmaktadır. Üstelik eski fotoğraflarının da varlığı yapının mimari karakterini okumaya ve yapıyı döneminin mimari yönelimi içerisinde değerlendirmeye olanak tanımaktadır.

Anahtar Kelimeler: Belediye, Mimarlık, Belediye binaları, Kamu yapıları, Ankara Şehremaneti, Ankara Belediyesi

---

A Lost Architectural Heritage: Ankara Municipal Building

Emre Kolay
Department of Art History, Hatay Mustafa Kemal University, Hatay, Turkey

The municipality activities that began with the establishment of the “Şehremaneti” in 1854 in the Ottoman Empire, had undergone many changes with the laws enacted until the proclamation of the Republic of Turkey and consisted of organizations spreading all over the provinces of the Empire. The Sixth District (Altıncı Daire-i Belediye), established in 1857, set an example to provincial municipalities which became widespread immediately after the enactment of the “Tuna (Danube) Provincial Regulation” (Tuna Vilayeti Nizamnamesi) in 1864. Among the municipal organizations in question, the existence of the Ankara municipality from as early as 1866 is known. With the establishment of the Republic of Turkey and Ankara becoming the capital city, the municipality of Ankara was transformed into the Istanbul-based Şehremaneti in 1924. The municipality of Ankara, which had served as “Şehremaneti” until the enactment of the Municipality Law of 1930, was established to fulfill the physical needs of the capital. The subject of this paper is the Ankara municipality building which is not extant today and the archive documents related to the building. The significance of the Ankara Municipality Building is increasing as it is the only building among the Ottoman municipal buildings in Anatolia of which the original plan scheme survived until today. Moreover, the old photographs of the building enable us to ascertain the architectural character of the structure and to evaluate the structure within the architectural orientation of its period.

Keywords: Municipality, Architecture, Municipality buildings, Public buildings, Ankara Municipality

---